Definicja kryptowaluty Bitcoin oraz blockchain

Bitcoin to pierwsza i najważniejsza kryptowaluta, czyli cyfrowy pieniądz działający w sieci komputerów na całym świecie. Nie nadzoruje go żaden bank centralny. Został stworzony w 2009 roku jako system, który pozwala na szybkie, bezpośrednie i bezpieczne przesyłanie wartości między użytkownikami w internecie.

Transakcje w Bitcoinie są zapisywane w formie cyfrowej księgi rachunkowej - blokchain:

• blockchain to technologia przechowywania i przesyłania informacji w formie cyfrowej księgi rachunkowej, która działa w sposób rozproszony i zdecentralizowany;
• dane (np. transakcje) zapisywane są w blokach połączonych ze sobą w chronologicznym łańcuchu – stąd nazwa blockchain;
• każdy blok jest zabezpieczony za pomocą zaawansowanej kryptografii i zawiera skrót (hash) poprzedniego bloku, co sprawia, że raz dodanych informacji nie można zmienić ani usunąć;
• sprawdzenie poprawności transakcji i jej dodanie do kolejnego bloku odbywa się poprzez mechanizm konsensusu, czyli zbioru zasad, które decydują o tym w jaki sposób węzły sieci dochodzą do porozumienia co do poprawności transakcji;
• kopie księgi znajdują się jednocześnie na tysiącach komputerów w sieci, które wspólnie weryfikują poprawność zapisów. Dzięki temu blockchain jest transparentny, odporny na manipulacje i nie wymaga centralnego pośrednika.

Dzięki wykorzystaniu technologii blockchain nie jest możliwa samodzielna zmiana zapisów ani wydanie nowych jednostek kryptowaluty Bitcoin poza z góry określoną podażą, która maksymalnie zezwala na istnienie 21 milionów Bitcoinów w obiegu.

Bitcoin bardzo szybko zaczął pełnić kilka istotnych funkcji na rynku finansowym:

• spekulacyjną – jego cena potrafi się silnie wahać,
• tezauryzacyjną - uważany jest za „cyfrowe złoto”, czyli pełni funkcje przechowywania wartości, niezależną od polityki monetarnej banków centralnych,
• innowacji technologicznej –blockchain otworzył drogę do rozwoju całego rynku aktywów cyfrowych i finansów zdecentralizowanych (DeFi – Decentralized Finance).

Exchange Traded Products

Exchange Traded Products (ETP) to grupa instrumentów finansowych notowanych na giełdzie, które pozwalają inwestorom uzyskać ekspozycję na określone aktywa – w naszym przypadku na kryptowalutę Bitcoin – bez konieczności jej bezpośredniego posiadania czy przechowywania.

W kontekście Bitcoina najczęściej wykorzystywane są dwie formy ETP:

• ETN (Exchange Traded Notes) – dopuszczony do obrotu na rynkach zorganizowanych zbywalny papier wartościowy klasyfikowany jako instrument dłużny. Jego cena zależna jest bezpośrednio lub pośrednio od cen instrumentu bazowego, w które zainwestował wystawca ETN (bezpośrednio lub poprzez instrumenty pochodne). W przypadku BeGlobal Bitcoin PLN instrumentem bazowym jest kryptowaluta Bitcoin.
• ETC (Exchange Traded Commodities) – dopuszczony do obrotu na rynkach zorganizowanych zbywalny papier wartościowy klasyfikowany jako instrument dłużny, podobny do ETN, często zabezpieczony fizycznym aktywem. W przypadku lokat Subfunduszu BeGlobal Bitcoin PLN zabezpieczony kryptowalutą Bitcoin przechowywaną przez określony podmiot pełniący funkcję depozytariusza.

W przypadku Subfunduszu BeGlobal Bitcoin instrumenty ETP (ETN i ETC) należy kwalifikować jako dłużne papiery wartościowe, których wartość zależy od aktywa bazowego, czyli od ceny kryptowaluty Bitcoin. Z tego też względu, potencjalna strata inwestora (Subfunduszu) jest ograniczona do zapłaconej za dany instrument ceny.

Cel inwestycyjny Subfunduszu BeGlobal Bitcoin PLN

W BeGlobal Bitcoin PLN dążymy do zapewnienia inwestorom dostępu do rynku kryptowaluty Bitcoin za pośrednictwem instrumentów finansowych ETP - Exchange Traded Products w postaci notowanych na giełdach ETN (Exchange Traded Note) oraz ETC (Exchange Traded Commodity). Wszystkie lokaty Subfunduszu muszą spełniać wymogi określone przepisami Ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Celem inwestycyjnym Subfunduszu BeGlobal Bitcoin PLN jest zapewnienie uczestnikom ekspozycji na zmiany wartości kryptowaluty Bitcoin.

W przypadku Subfunduszu BeGlobal Bitcoin PLN wybór indeksów, które będą obserwowane w celu ich odzwierciedlenia jest ograniczony do jednej kryptowaluty. Dlatego też uznaliśmy, że Subfundusz nie będzie miał bezpośredniego benchmarku w postaci indeksu giełdowego, ale będzie naśladował zachowanie zmian ceny kryptowaluty Bitcoin.

Podstawą polityki inwestycyjnej Subfunduszu jest strategia inwestycyjna zakładająca utrzymanie minimum 80% ekspozycji na kryptowalutę Bitcoin.

Ze względu na bardzo dużą zmienność cen kryptowaluty Bitcoina horyzont inwestycyjny uczestnika powinien być dłuższy niż pięć lat.

Podstawy polityki inwestycyjnej

Subfundusz utrzymuje minimum 80% ekspozycji na kryptowalutę Bitcoin, inwestując w instrumenty ETP odwzorowujące wyłącznie zmiany ceny Bitcoina. Preferowane są instrumenty zapewniające fizyczną lub w pełni zabezpieczoną syntetyczną replikację ekspozycji.

Nadwyżka środków (do 20%) może być inwestowana w płynne instrumenty rynku pieniężnego, takie jak amerykańskie bony skarbowe i obligacje o terminie zapadalności do roku (poprzez inwestycje w instrumenty ETF opisane w metodologii pozostałych subfunduszy BeGlobal).

Papiery wartościowe ETP są wyceniane w walutach obcych, ale aktywa Subfunduszu są zabezpieczone przed ryzykiem kursu walutowego poprzez wykorzystanie instrumentów zabezpieczających takich jak swap, czy forward.

Proces inwestycyjny

Skład aktywów Subfunduszu będzie charakteryzował się zmiennością.

W toku zarządzania Subfunduszem Towarzystwo będzie podejmowało czynności analityczne związane z doborem odpowiednich instrumentów ETP do portfela Subfunduszu, w celu uzyskania jak największej korelacji wartości aktywów Subfunduszu z kursem kryptowaluty Bitcoin. Będzie to wymagało analizy zarówno parametrów ekonomicznych instrumentów ETP, jak i ich konstrukcji prawnej:

• Zarządzający będą dokonywali m.in. analizy poziomu korelacji danego ETP z kursem kryptowaluty Bitcoin, a także rodzajów i poziomu opłat pobieranych przez poszczególnych emitentów ETP.
• Do zadań zarządzającego należeć będzie także kontrola korelacji oraz optymalizacja alokacji. Proces ten będzie polegał na znalezieniu takiej minimalnej alokacji w instrumenty ETP, dla której korelacja ze zmianami krytpowaluty Bitcoin będzie w analizowanym okresie największa i dopasowana do oczekiwań zarządzającego.
• Dopasowanie (rebalancing) portfela odbywać się będzie z wykorzystaniem metody korytarzowej (corridor rebalancing), uwzględniającej napływy i odpływy środków oraz zmiany rynkowe.
• Analiza prawna instrumentów ETP będzie prowadzona w celu ustalenia czy spełniają one warunki nabycia ich do portfela Subfunduszu. Ponadto jej celem będzie zidentyfikowanie specyficznych ryzyk związanych z nabyciem instrumentów ETP do portfela Subfunduszu, w szczególności związanych z zasadami przechowywania kryptowaluty Bitcoin przez emitentów instrumentów ETP.

Subfundusz zarządzany jest w sposób aktywny. Skład portfela będzie podlegał zmianom w zależności od wyników analiz ekonomicznych i prawnych instrumentów ETP oraz warunków rynkowych. Tracking error mierzony jest jedynie na potrzeby procesu inwestycyjnego i nie jest komunikowany uczestnikom.

Modelowa alokacja aktywów

Subfundusz dąży do jak najwyższej korelacji ze zmiennością kryptowaluty Bitcoin. Modelowo zakładamy, że uda nam się zbudować korelację z kryptowalutą Bitcoin na poziomie przynajmniej 88%. Nadwyżka aktywów lokowana jest w amerykański rynek pieniężny.

Tytuł: Zakres wag alokacji dla Subfunduszu BeGlobal Bitcoin PLN.

Kryteria doboru instrumentów

Główne kryteria doboru instrumentów ETP oraz ETF:

• Spread transakcyjny (bid/ask spread) – różnica pomiędzy ceną kupna a ceną sprzedaży. Wpływa na koszt obrotu jednostkami ETP na giełdzie. Dążymy do zawierania transakcji po możliwie najniższych spreadach.
• Poziom kosztów całkowitych (TER – Total Expense Ratio) – miara całkowitych kosztów funkcjonowania ETP . Obliczana jako stosunek wszystkich opłat pobieranych w ramach ETP do sumy jego aktywów. Poszukujemy instrumentów ETP o możliwie najniższym TER.
• Różnica odwzorowania (Tracking Difference) – kluczowa miara w ocenie wyników ETP pokazująca, jak radził on sobie w porównaniu z odwzorowywanym indeksem (w tym wypadku indeksem zbudowanym na podstawie zachowania kursu krytpowaluty Bitcoin) na przestrzeni czasu. Obliczana jako różnica między stopami zwrotu funduszu i  indeksu. Poszukujemy instrumentów (ETN i ETC) o możliwie najniższej różnicy odwzorowania. Wykorzystujemy również wskaźniki korelacji, które pokazują jak skorelowane są zmiany ceny danego ETP ze zmianami wartości krytpowaluty Bitcoin.
• Błąd odwzorowania (Tracking Error) – mierzy dokładność, z którą instrument ETP naśladuje swój punkt odniesienia. Obliczana jako roczne odchylenie standardowe różnic w dziennych stopach zwrotu pomiędzy ETP i indeksem. Im niższy Tracking Error tym lepiej.
• Wielkość aktywów pod zarządzaniem (AuM – Assets under Management) – miara pozwalająca ocenić płynność instrumentu ETP, która jest równie istotna co płynność jego rynku bazowego. Odpowiednio wysoki poziom kapitalizacji (wielkości instrumentu ETP) zapewnia możliwość dokonywania transakcji w każdym momencie bez względu na stan rynku.
• Kwalifikowalność regulacyjna – analiza prawna instrumentów ETP prowadzona w celu ustalenia czy spełniają one warunki nabycia ich do portfela Subfunduszu. Wykluczane są m.in. instrumenty ETP, które podlegają wykupowi poprzez przeniesienie na ich posiadacza kryptowaluty Bitcoin.
• Bezpieczeństwo przechowywania Bitcoina – jakie technologie stosuje depozytariusz do przechowywania krytptowaluty Bitcoin, np. zimne portfele, czy inne technologie.

Profil inwestora

Ryzyko to niepewność związana z określaniem stopy zwrotu z inwestycji. Odnosi się do potencjalnego spadku wartości zainwestowanego kapitału lub poziomu straty finansowej, która może wystąpić w skutek podejmowanych decyzji inwestycyjnych. Powszechnie mierzone jest zmiennością stóp zwrotu portfela inwestycyjnego oraz obsunięciami kapitału (drawdown).

Profil ryzyka przedstawia z kolei zdolność i gotowość inwestora do podejmowania ryzyka. Jest niezbędny do stworzenia portfela inwestycyjnego dopasowanego do jego potrzeb, odzwierciedlającego cele finansowe oraz oczekiwania w zakresie stóp zwrotu.

Umiejętność kompleksowego podejścia do określenia profilu ryzyka inwestora jest krytycznym czynnikiem sukcesu i wymaga oceny w trzech wymiarach:

1. Potrzeby ryzyka (need for risk) – ustalanej przez określenie oczekiwanej przez inwestora stopy zwrotu, analizę obecnego i przyszłego otoczenia rynkowego oraz ocenę konsekwencji porażki wynikającej z nieosiągnięcia wyznaczonego celu.

Obserwacje zachowań behawioralnych wykazały, że „inwestorzy charakteryzują się różnym podejściem do ryzyka w zależności od specyfiki celu inwestycyjnego”. Dlatego każdy cel powinien być traktowany oddzielnie i posiadać odrębną od pozostałych ścieżkę realizacji. Określając ryzyko celu należy dodatkowo pamiętać o pewnych ograniczeniach związanych z konsekwencjami porażki, czyli niepowodzeniem w jego realizacji. 

2. Zdolności do ponoszenia ryzyka (risk taking ability) - stanowi warunek ograniczający wysokość ryzyka, informujący o zdolności inwestora do znoszenia spadków wartości portfela w całym okresie inwestycji. Obejmuje trzy elementy:
   1. horyzont inwestycyjny celu (time horizon),
   2. wymagania dotyczące płynności (need for liquidity),
   3. pojemność ryzyka (risk capacity).

Horyzont inwestycyjny decyduje o wysokości ryzyka, które inwestor jest w stanie ponieść w obrębie konkretnego celu. Nawet przy bardzo niskiej awersji do ryzyka, krótkoterminowe cele nie powinny być obarczone dużym ryzykiem, ponieważ prawdopodobieństwo ich osiągnięcia istotnie maleje.

Podobnie jest z płynnością. Jeżeli inwestor wymaga płynności w krótkim terminie, jego inwestycje powinny zostać ograniczone wyłącznie do bezpiecznych instrumentów finansowych.

Pojemność ryzyka określa możliwości inwestora do przetrwania straty finansowej bez konieczności istotnej zmiany pożądanego standardu życia.

3. Tolerancji na straty (behavioral loss tolerance) – najbardziej subiektywny i unikalny komponent wynikający z profilu psychologicznego inwestora. Można go ocenić na podstawie:

• Tolerancji na ryzyko (Risk tolerance) – wskazującej maksymalny poziom strat jaki inwestor jest w stanie zaakceptować przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Określa jego skłonność do angażowania się w działania, których wynik jest niepewny lub potencjalnie negatywny. Tolerancja na ryzyko jest odwrotnością awersji do ryzyka, jest z reguły stała w czasie i nie ulega istotnym zmianom.
• Preferencji ryzyka (Risk preference) – pokazującej w jaki sposób inwestorzy wyrażają w sposób subiektywny oraz obiektywny swoje odczucia wobec potencjalnych decyzji inwestycyjnych. Jeden inwestor może preferować inwestycje bezpieczne, o niskiej zmienności i z małym ryzykiem straty, podczas gdy drugi może mieć zupełnie odmienne podejście, bądź też oceniać te same instrumenty w inny sposób. W każdym przypadku inwestorzy wolą ponosić mniejsze ryzyko, tj. dla tej samej stopy zwrotu wybierają inwestycje, które charakteryzują się niższym ryzykiem.
• Wiedzy z zakresu rynków kapitałowych (Financial knowledge) – czyli znajomości zagadnień związanych z funkcjonowaniem rynków finansowych, poszczególnych instrumentów oraz zależności między nimi. Im wyższy poziom wiedzy prezentuje inwestor, tym większe ryzyko jest w stanie zaakceptować.
• Doświadczenia inwestycyjnego (Investing experience) – odnoszącego się do umiejętności i doznań inwestora, wynikających ze sposobu w jaki dotychczas inwestował swój kapitał. Ponownie, im wyższy poziom doświadczenia, tym większa zdolność do ponoszenia ryzyka.
• Postrzegania ryzyka (Risk perception) – weryfikującego spojrzenie inwestora na ryzyko w szerszym aspekcie funkcjonowania rynków kapitałowych oraz otoczenia gospodarczego. Percepcja ryzyka wiąże się z jego zaangażowaniem w podejmowanie ryzyka oraz subiektywną oceną jego skutków. Inwestor, który jest świadomy ryzyka rynkowego wykazuje większą zdolność do adaptacji w obliczu podwyższonej zmienności, mogącej mieć wpływ na wynik jego inwestycji.
• Opanowania ryzyka (Risk composure) – informującego, jakie jest prawdopodobieństwo, że w kryzysie lub warunkach postrzeganych jako kryzysowe inwestor będzie wykazywał zachowania odmienne od wcześniejszych, podejmując nieprzemyślane decyzje pod wpływem impulsu.

Proces profilowania ryzyka opieramy w BeGlobal na wszystkich trzech opisanych wyżej parametrach, a jego efektem końcowym jest przypisanie inwestora do jednego predefiniowanych profili ryzyka:

Tytuł: Tabela profili ryzyka w parasolu BeGlobal

Subfundusz BeGlobal Bitcoin PLN przeznaczony jest dla inwestorów o najwyższym profilu ryzyka - spekulacyjnym, akceptujących bardzo wysokie ryzyko inwestycyjne, w tym możliwość całkowitej utraty kapitału.

Rekomendowany horyzont inwestycyjny wynosi powyżej pięciu lat.

Jedną z cech krytpowaluty Bitcoin jest jej funkcja spekulacyjna, ponieważ charakteryzuje się on bardzo wysoką zmiennością, stąd wskaźniki ryzyka Subfuduszu wskazują, że może on być zaoferowany jedynie inwestorom akceptującym bardzo wysoką zmienność, powyżej profilu dynamicznego.

Przykładowe instrumenty ETP

W portfelu Subfunduszu mogą znaleźć się m.in. następujące instrumenty ETP zapewniające ekspozycję na kryptowalutę Bitcoin:

• VanEck Bitcoin ETN (VBTC)
• DDA Physical Bitcoin ETP (XBTI)
• WisdomTree Physical Bitcoin (BTCW)
• Invesco Physical Bitcoin (BTIC)
• 21Shares Bitcoin ETP (ABTC)
• Fidelity Physical Bitcoin (FBTC)
• CoinShares Physical Bitcoin (BITC)
• Xtrackers Galaxy Physical Bitcoin ETC (XXBU)
• Pando Asset Crypto Bitcoin ETP (PBTC)
• iShares Bitcoin ETP (IB1T GY)
• Bitwise Physical Bitcoin ETP (BTCE)
• Amina Bitcoin ETP (SETB)
• nxtAssets Bitcoin Direct ETP (NXTB GY)
• Valour Bitcoin (BTCO)
• Virtune Bitcoin ETP (VIRBTC)

Lista ta podlega zmianom w zależności od oceny zarządzającego i dostępności instrumentów na rynku.

Podsumowanie

Subfundusz BeGlobal Bitcoin PLN to rozwiązanie dla inwestorów, którzy chcą mieć w portfelu ekspozycję na kryptowalutę Bitcoin, ale w formie regulowanego funduszu inwestycyjnego, a nie poprzez bezpośredni zakup kryptowaluty.
Fundusz inwestuje głównie w notowane na giełdach instrumenty finansowe ETP (ETN i ETC), które odzwierciedlają cenę Bitcoina. Dzięki temu inwestor nie musi samodzielnie przechowywać kryptowaluty i ponosić ryzyka technicznego związanego z jej zabezpieczeniem.
Co najmniej 80% aktywów funduszu jest ulokowane w ETP (ETN i ETC) powiązane z Bitcoinem, a pozostała część może być inwestowana w bezpieczniejsze aktywa rynku pieniężnego (np. obligacje skarbowe).
Ryzyko walutowe (związane z tym, że instrumenty są denominowane głównie w USD lub EUR) jest w większości zabezpieczane (minimum w 80%).
Fundusz ma charakter aktywny – zarządzający dobiera takie instrumenty, które najlepiej odwzorowują cenę Bitcoina, analizuje ich płynność, koszty i bezpieczeństwo.
Inwestycja przeznaczona jest dla osób gotowych zaakceptować wysoką zmienność i długi horyzont inwestycyjny (powyżej 5 lat).